اقتصاد دانش بنیان

 معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری در برنامه تلویزیونی دست‌خط، نقش‌آفرینی شرکت‌های دانش‌بنیان و کسب و کارهای نوپا در اقتصاد را گفت: قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان به دنبال ایجاد زمینه‌ها و هموار کردن مسیر برای فعالیت اثرگذار شرکت‌های دانش‌بنیان است که اکنون حضور بیش از 2900 شرکت با درآمدی حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان و حضور فعالانه هزاران استارتاپ هایی که دارند سعی می کنند که در فضای کسب و کار فعال و مؤثر باشند، نشان‌دهنده تحقق این مهم است.

به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری با حضور در برنامه تلویزیونی دست‌خط تاکید خود مبنی بر ضرورت تکیه اقتصاد به نیروی انسانی را یادآور شد و با بیان این‌که  پایه اقتصادی کشور فرد و جوان تحصیلکرده شود افزود:مادامی‌که پایۀ اقتصادی‌مان را از یک اقتصاد نفت‌محور به سوی اقتصادی دانش‌محور حرکت ندهیم، قطعاً نمی‌توانیم جهشی مطلوب را در اقتصادمان انتظار داشته باشیم؛ محور توسعه هیچ‌کدام از شرکت‌های دانش بنیان منابع زیرزمینی نیست و بر مبنای یک فرد یا گروه است، زیرا  نیروی انسانی‌ شرکت را می‌سازد و باعث تولید ارزش افزوده، اشتغال و این نوع مسائل می‌شود؛ 

ستاری، برداشتن موانع بر سر راه شرکت‌های دانش‌بنیان را مورد تاکید قرار داد و گفت:  قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان به دنبال ایجاد زمینه‌ها و هموار کردن مسیر برای فعالیت اثرگذار شرکت‌های دانش‌بنیان است که اکنون حضور بیش از 2900 شرکت با درآمدی حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان و حضور فعالانه هزاران استارتاپ هایی که دارند سعی می کنند که در فضای کسب و کار فعال و مؤثر باشند، نشان‌دهنده تحقق این مهم است.

وی با بیان این‌که قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان سعی می‌کند یک فضای مناسب برای کسب و کار شرکت‌ها به دور از موانع و سدهای بر سر راه ایجاد کند، افزود: این قانون، بیش از هشتاد خدمت به شرکت‌ها ارائه می‌دهد، اما هدف اصلی‌تر این قانون این است که ضمن ارائه معافیت های مالیاتی و گمرگی و تسهیلاتی و حمایت با ارائه وام‌های کم بهره، نهادها و دستگاه‌های کشور را آگاه می‌کند که این شرکت‌ها، متولی قانونی دارند که با ایجاد محیط کسب و کار مناسب برای آن‌ها، به دنبال تسری دانش بنیان به تمامی حوزه‌های اقتصادی کشور است.

ضرورت اصلاح فرهنگی به نفع اقتصاد دانش‌بنیان

رییس ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، ضرورت تغییرات اساسی فرهنگی به سوی اقتصاد دانش‌بنیان نیز را یادآور شد و گفت: یکی از چالش‌های اساسی اقتصادمان این است که مردمی نیست، مردم منتظرند تا دولت به شیوه‌های ناکارآمد پیشین و با سرمایه گذاری در یک کارخانه پتروشیمی، فولاد و یا سیمان  اشتغال ایجاد کند که این انتظار، ناشی از  مشکلات فرهنگی جدی در این زمینه است که بخش زیادی از این اشکال فرهنگی در حوزۀ سیستم‌های دولتی و بخشی از آن نیز در حوزۀ مردم است.

ستاری، شکل‌گیری رابطۀ دانشگاه و صنعت را نیازمند اصلاح اساسی فرهنگی و توجه جدی به اقتصاد دانش‌بنیان دانست و گفت: زیرساخت‌های فکری نیازمند اصلاح هستند و در این صورت می‌توان ورود سرمایه‌گذار بخش خصوصی به پژوهش را انتظار داشت و سرمایه گذاری روی نیروی انسانی تحصیل‌کرده و جوان به جای ساختمان، سکه و یا ارز، ضمن آن‌که سود می‌برد، اشتغال و رشد اقتصاد بر مبنای دانش و فناوری ممکن می‌شود که به معنای سرمایه‌گذاری جسورانه (Venture Capital) است و  این روزها زیاد راجع به آن صحبت می‌شود.

به گفته معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، یکی از ضعف‌های بزرگ کشورمان که اقتصاد نفتی موجب شده، این است که همیشه فکر می کنیم همه چیز را می شود با پول درست کرد، در حالی‌که اساسی‌ترین چالش اشتغال ایده و تفکر است.

ستاری تغییر اساسی فضای دانشگاه‌ها به سمت اقتصاد دانش‌بنیان را نویدبخش شروع حرکتی جدید دانست و گفت: اکنون  موضوع دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم جدی شده است شاهدیم که در دانشگاه‌های بمطرح کشور، دانشجویان در استارتاپ ها و در شتاب دهنده ها فعال هستند و  بخش خصوصی با اختصاص عدد قابل توجهی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه و  همچنین فعالیت بیش از ۲۰ شتاب دهنده، همگی زمینه‌ساز حرکتی جدی در اقتصاد کشور است.

استخدام دولتی بزرگ‌ترین خیانت به جوانان مستعد و توانمند است

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، با بیان این‌که استخدام بزرگترین خیانتی است که می‌توان به استعدادهای برتر و جوانان توانمند رو داشت، اظهار کرد: با این‌کار اعتماد به نفس، ابتکار و نوآوری از جوانان، سلب می‌شود و فضای نوآوری را از آن‌های می‌گیرد، در حالی که این جوانان هر کدامشان می توانند دنیا را تکان بدهند.

وی افزود: استارت‌آپ‌های موفق امروز مصداق تفکر جدید هستند و علی‌رغم آن‌که بارها شکست خوردند، ریسک آن را به جان خریدند اما این اعتماد به نفس را داشتند که روی پای خودشان بایستند و  برای بهبود فضای کسب و کار تلاش می‌کنند.

جوانانی که اقتصاد را متحول می‌کنند

رییس بنیاد ملی نخبگان، حرکت چرخ اقتصاد دانش‌بنیان توسط جوانانی با سنین ۲۰ تا 3۵ سال کشورمان را تحولی ارزشمند در ساختار فرهنگی و اقتصادی کشورمان ارزیابی کرد و گفت: روزهای نخست کسی تصور نمی‌کرد همین شرکت‌های دانش بنیان و استارت‌آپ‌ها که جوانان شکل دادند تا این سطح اثرگذار باشد، اما امروز شاهدیم که تعدادی از این استارت‌آپ‌ها و شرکت‌ها فروش آنها بالای ۳، ۴ هزار میلیارد رسیده‌اند، به تازگی در بورس عرضه می‌شوند و یقیناً در آینده بزرگترین شرکت‌های کشور خواهند بود.

وی با اشاره به حضور ۳۴ میلیون جوان بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سال و 5 میلیون دانشجو  گفت: ۵۰ هزار دانشجوی خارج از کشور داریم که از ۵۰ هزار نفر، حدود ۱۲،۱۱ هزار نفرشان آمریکا هستند که بزرگترین کلونی دانشجویی ما هستند.

ایجاد کسب و کارهای نوپا مهم‌ترین انگیزه بازگشت نخبگان به کشور

ستاری، بازگشت نخبگان را یکی از اولویت‌های جدی بنیاد ملی نخبگان عنوان کرد و گفت: یک پلتفرم برای جذب ایجاد شده است و متوسط بیش از یک نفر  از ایرانیانی که در ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا هستند، با این سازو کار به کشور باز گردند اما نمی‌توانیم این نخبگان را به بهانه استخدام برگردانیم اما الان بیشترین میزان بازگشت به خاطر همین شرکتهاست و بسیاری از همین استارتاپ های شکل گرفته در حوزه‌های گوناگون فناوری، توسط همین افراد شکل گرفته است. 

ستاری ظرفیت نیروی انسانی فوق‌العاده کشورمان در تربیت نیروی انسانی تحصیل‌کرده، به خصوص در رشته‌های فنی و مهندسی را منحصر به فرد دانست و گفت: هیچ کشور اروپایی را با این تعداد نیروی انسانی جوان و ۵ میلیون هم دانشجو در اختیار داشته باشد کهنه تنها تهدیدی برای کشور نیستند بلکه یک فرصت ارزشمند برای اقتصاد کشور به شمار می‌روند.

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، با اشاره به گزارش اخیر آنکتاد راجع به وضعیت علم و فناوری کشورمان گفت: این گزارش مفصل نشان داد از نظر درصد دانشجوی مهندسی دوم هستیم در دنیا، از نظر تعداد مطلق تقریباً چهارم هستیم نه پنجم، یعنی ما تعداد دانشجوی مهندسی که فارغ التحصیل می‌کنیم با آمریکا معادل است، یعنی بعد از هند و چین و روسیه با آمریکا تقریباً دو سه هزار نفر فاصله داریم که این موضوع یک ظرفیت بزرگ است.

ستاری با بیان این‌که دانشگاه‌های ما باید خود را با نیازهای صنعت، اقتصاد و جامعه همسو کنند اظهار کرد: بسیاری از سرفصل‌های درسی دانشگاه‌ها با نیازهای کشور از جمله صنعت متناسب نبوده است و از سویی کارخانه‌هایی که توانمندی بهره‌مندی از فناوری نداشتند و صرفا اسمبل می‌کردند، به دانشگاه نیازی نداشتند بنابراین دانشگاه برای کشوری است که صنعت بخواهد طراحی، ماشین سازی و نوآوری کند.

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری با بیان این‌که استارت‌آپ‌های ایرانی توانمندی تولید ثروت مانند نمونه‌های غیر بومی خود را دارد، اظهار کرد: بخشی از شرکت‌های دانش بنیان، آن‌هایی که در حوزۀ خدمات وارد شدند و هر روز اپلیکیشنی تازه و با خدمتی جدید ارائه می‌کنند، ضمن تحولی که در جامعه ایجاد می‌کنند به همراه خود یک فرهنگ می آورند، سرعت رشد این شرکت‌ها فراتر از حد انتظار است و بسیاری از استارت‌آپ‌هایی‌که که در حوزه خدمات وارد می شود، سالانه رشدی هزار درصدی را تجربه می‌کنند.

ستاری، از ظرفیت بالای استارت‌آپ‌های خدماتی هم سخن گفت و افزود: این گونه کسب و کارها در کلان شهری مانند تهران موفقیت خواهد داشت و  زیرا  GDP تهران از بمبئی بالاتر است، از منچستر بالاتر است چراکه ۱۵ میلیون جمعیت در تهران و حومه حضور دارند که در فضای کوچکی جمع شدند، در نتیجه بخش حوزه خدمات حوزه ای است که می شود روی آن کار کرد.

آغاز 5 پروژه بزرگ ملی در حوزه فضایی 

ستاری در خصوص اضافه شدن سازمان فضایی به زیرمجموعه معاونت علمی و فناوری گفت: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری قطعاً در حوزه فناوری فعالیت می‌کند و ، سازمان فضایی البته زیرمجموعه این معاونت نیست، بلکه مرکز ملی فضایی در معاونت علمی تشکیل شد تا پلی باشد برای ایجاد هماهنگی‌ها در فناوری‌های حوزه فضایی.

ستاری، با اشاره به آغاز 5 پروژه بزرگ فضایی در دانشگاه‌های کشور گفت: با توجه به هزینه‌بر بودن پروژه‌های فضایی، این پروژه‌ها با مشکلات مالی زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند اما دولت به دلیل اقتدارآفرین بودن این پروژه‌ها در این بخش مستقیماً سرمایه‌گذاری می‌کند.

رییس مرکز ملی فضایی، به ایجاد شدن زمینه‌ همکاری‌های بین‌المللی بعد از برجام اشاره کرد و گفت: در این حوزه ارتباطات بین المللی خوبی صورت گرفته است و  و چند پروژه در سطح بین‌المللی آغاز شده است تا از تجربیات بعضی از کشورها مانند روسیه در این حوزه استفاده کنیم.

وی با بیان این‌که تا پیش از پایان سال جاری قطعا یکی دو پرتاب خواهیم داشت، ابراز کرد: در حوزه همکاری‌های فناورانه علاقمندیم با کشورهایی که تمایل داشته باشند که فناوری را به ما منتقل کنند همکاری کنیم.